-
1 тасма
1. сущ.1) тесьма́, ле́нта, ле́нточкакызыл тасма — кра́сная ле́нта
2) поло́ска, полоса́ (чего-л.); ле́нта ( для чего)үлчәү тасмасы — ме́рная ле́нта
2. прил.юкә тасмасы — поло́ска моча́ла, лы́ко
ле́нточный, полосово́йтасма дилбегә — ле́нточные во́жжи; во́жжи из ле́нты
- тасма суалчантасма аршын — ле́нточный арши́н, ме́рная ле́нта
- тасма тоту
- тасма чәчү••тасма телләнү — красноба́йствовать
- тасма теллетасма теллек — красноречи́вость, сладкоречи́вость
-
2 телеграф
сущ.в разн. знач. телегра́ф || телегра́фныйтелеграф тасмасы — телегра́фная ле́нта
телеграф чыбыгы (чыжымы) — телегра́фный про́вод (телегра́фные провода́)
-
3 үлчәү
I перех.1) ме́рить, измеря́ть, смеря́ть/сме́рить, выме́ривать, вымеря́ть/вы́мерить, замеря́ть/заме́рить; определя́ть/определи́ть || измере́ние, выме́ривание, определе́ниеболынны үлчәү — вы́мерить луг
күлнең тирәнлеген үлчәү — заме́рить (определи́ть) глубину́ о́зера
авыруның температурасын үлчәү — изме́рить температу́ру больно́го
үз аршынына үлчәү — ме́рить на свой арши́н
2) взве́шивать/взве́сить || взве́шиваниейөкләрне үлчәү — взве́шивать груз
сумканы үлчәү — взве́сить су́мку
3) перен. взве́шивать/взве́сить, обду́мывать/обду́мать ( всесторонне), оце́нивать/оцени́ть || взве́шивание, обду́мывание, оце́нкатәкъдимне һәрьяклап үлчәү — всесторо́нне обду́мывать предложе́ние
һәр сүзне үлчәп сөйләү — говори́ть взве́шивая ка́ждое сло́во
4) прики́дывать/прики́нуть, смеря́ть/сме́рить (взглядом, глазами, взором)күзләре белән үлчәү — сме́рить взгля́дом
тауның биеклеген караш белән үлчәп алу — взгля́дом прики́нуть высоту́ горы́
•- үлчәп бирү
- үлчәп кую
- үлчәп карау
- үлчәп чыгу II 1. сущ.1) весы́ || весово́йүлчәү гере — весова́я ги́ря
кул үлчәве — ручны́е весы́
көянтәле үлчәү — коромы́словые весы́
2) вес; ме́ра ( единица измерения)тере үлчәү — живо́й вес
3) ме́ра, ме́рка ( ёмкость для измерения сыпучих тел)җиде үлчәү солы — семь мер овса́
4) ме́рка, разме́рнинди үлчәү туфли кирәк? — како́й разме́р ту́фель ну́жен?
үлчәү белән күлмәк тегү — шить пла́тье по ме́рке
барлык кешене бер үлчәү белән үлчәү — подходи́ть ко всем с одно́й ме́ркой
5)а) ме́ра, ме́рка, мери́лоозынлык үлчәве — ме́ра длины́
бәяләр үлчәве — мери́ло сто́имости
б) перен. ме́ра2. прил.кешеләрнең яхшылыгын нинди үлчәү белән үлчәргә? — како́ю ме́рою изме́рить доброту́ люде́й?
измери́тельныйүлчәү тасмасы — измери́тельная ле́нта, метро́вка
- үлчәвен җиткермәүүлчәү әсбабы — мери́тельный прибо́р
- үлчәвен тутырмау••үлчәве җитми (тулмый) — ненорма́льный, полоу́мный; тро́нутый, чо́кнутый
үлчәүгә сыймаслык (сыймый торган) — выходя́щий за ра́мки прили́чия
-
4 чишелү
страд.-возвр. от чишү1) развя́зываться/развяза́ться, отвя́зываться/отвяза́ться, распу́тываться/распу́таться (о нити, пряже, верёвке, шнуре)кызчыкның тасмасы чишелде — у де́вочки развяза́лась ле́нточка
2) расстёгиваться/расстегну́ться, отстёгиваться/отстегну́ться (о пуговицах, крючках, одёжных кнопках)күлмәкнең изүе чишелгән — грудь руба́шки расстёгнута
солдатның шинеле чишелде — у солда́та расстегну́лась шине́ль
3) развора́чиваться/разверну́ться, развёртываться, распако́вываться/распакова́тьсятөргәк чишелде — свёрток разверну́лся
4) реша́ться/реши́ться, разреша́ться/разреши́ться || реше́ние, разреше́ние5) перен. выясня́ться/вы́ясниться, раскрыва́ться/раскры́ться, открыва́ться/откры́ться || раскры́тиесере чишелде — секре́т раскры́лся
6) в знач. прил. чишелгәна) развя́занный•
См. также в других словарях:
аел — 1. Ыңгырчакның һәм иярнең ат корсагы астыннан алып бәйли торган бавы, каешы, тасмасы 2. Бил каешын һ. б. ш. каешларны, тасмаларны каптыргыч, беркеткеч тимер … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бант — Кат кат бөкләп, уртадан элмәкле төен белән бәйләнгән бизәнү тасмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
волан — 1. Күлмәккә тегелгән җиңел тукыма я челтәр тасмасы 2. Бадминтон тубы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дренаж — 1. Каналлар, торбалар системасы һ. б. ш. ярдәмендә сазлы җирләрне, туфракны киптерү эше, чаралары 2. Шештәге, тәндәге үлекне, сыекчаны көпшә яки марля тасмасы ярдәмендә агызып суыртып чыгару … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пленка — 1. Бер ягына яктылык тәэсир итә торган катлау сыланган һәм фотога, кинога төшерүдә кулл. тор. үтә күренмәле эластик тасма 2. Бер ягына тавыш языла торган катлау сыланган магнитофон тасмасы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тугым — 1. Тәгәрмәчнең агачтан яки башка материалдан ясалып, кыршаулана торган тышкы түгәрәк өлеше 2. Берәр әйбернең, нин. б. җайланманың һ. б. төрле кисәкләрен кыршаулап, беркетеп тора торган боҗра сыман өлеше 3. диал. Ияр астына сала торган киез кисәге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
